In maart 2009 vernieuwde De Standaard grondig haar website. Meteen stroomde het forum vol met negatieve commentaren van bezoekers. Klagen bij veranderingen is menselijk, maar hier ging het niet over persoonlijke meningen (genre “ik vind het mooi/lelijk”) maar over feitelijke vaststellingen over de leesbaarheid van de website.
Bij het bekijken van de bezoekerscijfers van De Standaard Online uit die periode blijkt dat die naar beneden duiken. Mogen we daaruit besluiten dat leesbaarheid invloed heeft op bezoekersaantallen?
Slechte leesbaarheid
Luttele uren na de lancering van de nieuwe site stromen de negatieve reacties binnen. Opvallend is dat veel klachten over hetzelfde gaan: de leesbaarheid van het gekozen lettertype, de herkenbaarheid van links en het niet kunnen afleiden uit die links of je een bepaalde pagina al dan niet hebt gelezen.
Wij weten dat veel webbouwers dit futiliteiten vinden, maar de klachten maken duidelijk dat het wel degelijk zaken zijn die de gemiddelde surfer irriteren.
Overlopers gesignaleerd
Bij ons op kantoor zijn er zelfs mensen die intussen ‘overgelopen’ zijn naar De Morgen, hoewel ze al jaren trouw elke dag een keer of 3 de website van De Standaard openden. De belangrijkste reden: de verminderde leesbaarheid die nog versterkt wordt door de weinig rustgevende opbouw van de homepage.
Dan vraag ik me af: komt dit door onze beroepsmisvorming en zijn wij als usabilityexperts uitzonderingen? Of is er meer aan de hand?
Cijfers liegen niet
De cijfers van het CIM, de organisatie die de bezoekerscijfers van zowat alle grote Belgische sites op een neutrale manier controleert, maken duidelijk dat we niet alleen zijn. De week na de lancering telt De Standaard Online 7,4% minder bezoekers en 16% minder pageviews. Dat is niet niks, zeker als je weet dat de lancering behoorlijk wat aandacht heeft gekregen.
De site is ook volgepropt met mogelijkheden om te reageren (= meer pageviews). En veel trouwe bezoekers moesten ongetwijfeld heel wat extra kliks doen voor ze hun vertrouwde maar verplaatste rubrieken terugvonden. In dezelfde periode zien we bij andere kranten een lichte achteruitgang (De Morgen: -0,8%, Het Nieuwsblad: -1,8%, Gazet van Antwerpen: -2,7). Maar het verlies van De Standaard is toch opvallend. Wij zijn benieuwd of dit verlies voelbaar blijft, of kan de website dit zonder verdere aanpassingen weer goed maken?
Ezels?
Het markante aan dit verhaal is dat De Standaard voor de tweede keer in dezelfde val trapt. Bij een vorige vernieuwing (in 2002 of 2003, als ik het me goed herinner) veranderden ze hun tekengrootte van een Verdana 10 punten naar een Verdana 9 punten. Met als gevolg: massaal veel klachten in het forum, verlies van bezoekers en na enkele weken een terugkeer naar het veel beter leesbare Verdana 10 punten. Stoot een ezel zich dan toch twee keer aan dezelfde steen?
carl dewever says
Let op : U maakt misschien één vereenvoudiging.
Ik herinner mij dat de site van de standaard tijdens de eerste dagen
na de wijziging moeilijk bereikbaar was. Er waren dus op dat moment
nogal wat technische problemen, kinderziektes.
Ik herinner mij dat ik toen zelfs naar de site van “De Morgen” surfte, een site die ik anders nooit gebruik.
Na een week of 2 waren al die technische problemen achter de rug.
Dus vraag ik me af : wat was het netto-effect na 4 weken?
Karl Gilis says
De paasvakantie is natuurlijk een slechte periode om de cijfers te bekijken. We zien wel een verdere afkalving met 21% qua bezoekers en 26% qua pageviews in de week tot 13/4. Deze cijfers liggen echter in lijn met die van de andere kranten.
Binnen een tweetal weken bekijken we het zeker om te zien of er blijvende gevolgen zijn.
Bart Nelis says
lettertype is 1 zaak, maar de kerning (spatiëring tussen de letters), witruimte tussen de woorden, de interlinie, de ‘gutter’ tussen de kolommen hebben een rechstreekse invloed op de leesbaarheid en mooie presentatie van de tekst. In het engels zijn legibility en readability twee verschillende concepten: het eerste is de leesbaarheid van het letterype zelf, het andere is de leesbaarheid van een lay-out (zeg maar wat de designer met het lettertype heeft gedaan) Gelukkig is de standaard van die verdana afgestapt. Dat lettertype is echt wel passé. Die loopt veel te breed, en sowieso is een schreefletter voor kopij mooier.
Bert Van Kerckhove says
@Bart: akkoord dat in het totaal van leesbaarheid het lettertype maar een onderdeel is, maar wel een essentieel.
Verdana passé noemen is wel heel kort door de bocht. We hebben het hier trouwens over de website, niet de kopij. En op een scherm is schreefloos wetenschappelijk bewezen het beste. Voor mensen met goede ogen maakt het allemaal misschien niet zo veel uit, maar als je wat ouder wordt kan ik je verzekeren dat Verdana een pak makkelijker is dan datgene dat ze nu op de Standaard gebruiken. En daar gaat het toch om? Dat iedereen zijn gazet kan lezen.
Bart Nelis says
@Bert: ok, dat was indd wat kort door de bocht. Niettemin heb ik verdana altijd een te breed lopende letter gevonden en dat kwam het leestempo niet echt ten goede.
Yves Ferket says
Ik volg compleet in de discussie tussen schreef-schreefloos. Is in verschilende eyetracking studies al naar boven gekomen. Waar ik me niet kan in vinden is de nogal kortzichtige interpretatie van de CIM cijfers: een site als De Standaard herlanceren is geen sinecure. Sites van dat formaat perfect CIM taggen bij de launch is niet vanzelfsprekend…dus zou ik na een relaunch zeer voorzichtig zijn met CIM cijfers. Andere manier van pages opbouwen, andere platformen,…kan allemaal invloed hebben op de webanalytics. Als buitenstaander dit interpreteren is kortzichtig.
Wat betreft de Ezels: de lancering van 05-06 de hele site is opgemaakt met een scaling fontsize. Daar zat alleszins geen probleem toen.
Karl Gilis says
Yves, in het artikel laten we deur toch op een kiertje staan om te zien of de situatie zich weer stabiliseert of om te zien of ze het gevolg is van een slechtere usability? Het artikel staat daarom ook in de categorie bedenkingen en niet facts & figures.
Dat vandaag de dag een website CIM’men nog steeds een sinecure is, lijkt me toch ook nogal overdreven. Tenzij elke pagina een andere code vereist, is dit toch gewoon een zaak van de template op een deftige manier 1 keer te coderen. Dat hoop ik toch voor het CIM en al haar klanten. D.w.z. dat op ongeveer 18 seconden toch alle pagina’s de juiste tag hebben. En anders hebben ze daar ook een steek laten vallen qua opbouw 🙂
Luuk Christiaens says
Het blijft leuk te merken hoe lezers/kijkers reageren op ‘verandering’.
Herinner u de heisa rond de nieuwssite van VRT, verder terug de reacties op de restyling van inderdaad DS krant, DM, De Tijd…
Even laten uitdeinen…
Mark Boulton is toch niet de eerste de beste.
Het mooie is dat hij in het interview in DS zelf heel nadrukkelijk verwijst naar het belang van webtypografie. Hij wist de bui blijkbaar hangen.
Alain says
Ik herinner me ook een kort stukje in de pers waar iemand van “De Standaard” zeer duidelijk de mensen naar de papieren krant wou brengen.
Een minder leesbaar lettertype dat meer overeenkomt met het lettertype op papier is dan niet zo onlogisch. Iemand die even snel de hoogdpunten leest zal er minder nadeel van hebben.
Stijn Vercamer says
Ik werk bij Corelio, uitgever van De Standaard Online. De cijfers gingen eerste weken vooral achteruit door 2 elementen: enkele technische pannes door een probleem met de database + de tagging was niet overal correct. De grootste problemen met de leesbaarheid van het lettertype zijn ondertussen trouwens opgelost. Zoiets neemt wat tijd, zowel voor de gewenning bij de surfer, als voor het technisch op punt zetten (vooral IE6 bleek een probleem en da’s toch nog altijd goed voor 24 pct van het browsergebruik op Standaard.be).
Karl Gilis says
Wel jammer dat zo’n zaken pas ontdekt worden na een lancering in plaats van ervoor, want intussen is de schade natuurlijk gebeurd.
Met uitspraken als “gewenning bij de surfer” zou ik zeer voorzichtig omspringen. Dat is zeker waar als het gaat over algemeen design, veranderde structuur etc.: die zaken vragen inderdaad gewenning, ook als ze feitelijk beter zijn dan vroeger.
Een minder goed leesbaar lettertype vraagt geen gewenning: het blijft slecht leesbaar. Het kan zijn dat een lezer er zich overheen zet, maar hij zal het wel slecht leesbaar blijven vinden.
Ik ben trouwens benieuwd naar onderzoeken waaruit blijkt dat Georgia en Cambria effectief beter leesbaar zijn op een beeldscherm vol tekst dan Verdana. Overtuig me met feiten.