ZOALS IEDEREEN WEET IS KAPITAALSCHRIFT NIET HANDIG OM TE LEZEN. Uit alle onderzoeken blijkt dat mensen het trager lezen en onaangenaam vinden. Geen enkele normale mens zal dan ook in een lopende tekst een zin in kapitaalschrift zetten.
WAAROM STAAN TITELS DAN ZO VAAK IN KAPITAALSCHRIFT?
Het is me een raadsel. Zouden er echt webbouwers en webmasters zijn die denken dat de manier waarop mensen titels lezen anders is dan hoe ze gewone zinnen lezen? Newsflash: dat is niet zo. Ook titels in kapitaalschrift zijn pure horror voor de lezer.
En navigaties dan?
Ook dat blijft een van die grote onopgeloste MYSTERIES van het leven. WAAROM zou het bij de NAVIGATIE geen KWAAD kunnen om KAPITAALSCHRIFT te gebruiken? Alsof er een VERSCHIL zou zijn tussen het LEZEN van WOORDEN of zinnen. NEEN DUS. Merk je hoe IRRITANT het is om woorden in HOOFDLETTERS te lezen? Awel: STOP er dan mee. NU.
pas op: ook alleen kleine letters zijn des duivels
omdat designers altijd op zoek zijn naar nieuwe uitdagingen worden we sinds enkele jaren geconfronteerd met navigaties met enkel kleine letters. alsof dat zoveel beter zou zijn. neen. het is misschien esthetisch mooi. (let in die zin vooral op het woord misschien.) het is veel moeilijker om te scannen. in onze cultuur maakt een hoofdletter duidelijk dat er een nieuwe zin begint – of een naam, iets dat dus gezien moet worden. da’s handig en zorgt dat we een tekst gemakkelijker kunnen lezen. (merk je hoe irritant je deze paragraaf begint te vinden?) dat het eerste woord van elk navigatieitem met een hoofdletter begint, helpt de bezoeker dan ook om veel sneller je navigatie te scannen en te begrijpen. dat is veel belangrijker dan een esthetische reden.
Wat hebben we vandaag geleerd?
- Gebruik
NOOITnooit kapitaalschrift. - Begin elk navigatieitem met een hoofdletter.
- Doe normaal. Dat is al erg genoeg.
Bart Haedens says
Dat is dan ook weer duidelijk.
Michel says
Ik wil het best van je aannemen, maar een stukje bronvermelding (links naar onderzoeken, ik lees: “Uit alle onderzoeken blijkt dat mensen het trager lezen en onaangenaam vinden.”) zou dit artikel een stuk scherper maken…
Volgens mij zijn er meer factoren van invloed op de leesbaarheid, zoals de lengte van een zin, de tekstgrootte en de context…
Jouw mening is in ieder geval helder 😉
Karl Gilis says
@Iedereen
Op deze blog vertellen wij vooral over onze ervaringen en onze onderzoeken. Wij doen niets anders dan onderzoeken. We gaan niet overal verwijzen naar bronnen. Als je eens Googelt, kan je zelf nagaan of ook anderen onze stellingen onderschrijven. Voor zover ik weet geven ook Jared M. Spool, Nielsen, MCGovern, Boulton et all geen bibliografieën als ze vertellen over hun onderzoeken.
In onze trainingen tonen we filmpjes van eigen gebruikerstesten die aantonen dat mensen woorden in kapitaalschrift overslaan of later ‘zien’ dan gewoon geschreven woorden.
@Michel
Om je een plezier te doen: o.a. Phillips, R. J.. Why is lower case better? Some data from a search task. Applied Ergonomics, 10, 211-214.
“Text set on all-capitals is less legible than text set in lower case (with capitals where appropriate). This is because lower case letters, with their ascenders and descenders, create more distinctive word outlines than do capital letters (which tend to have rectatangular outlines). Capitals also take up more space than lower case letters, requiring more fixations of the eyes to read. This slows reading.”
Uiteraard zijn er nog vele andere factoren die de leesbaarheid en leessnelheid beïnvloeden. We zeggen trouwens ook nergens dat kapitaalschrift de enige factor is.
Wolf says
Zou het een strategie van de usability guys zijn om zaken waar over gediscussieerd kan worden als vooraanstaand feit vooruit te schuiven? Dit soort berichten doen me wel heel sterk denken aan het predikerstaaltje uit “Prioritizing Web Usability” van Nielsen.
Ik ga akkoord met je stelling voor broodtekst, maar om dit door te trekken naar navigatie? De website A List Apart bijvoorbeeld, gebruikt kapitalen voor de hoofdnavigatie. Door de duidelijke vormen van de serifs blijft de leesbaarheid behouden en is het dan ook nog eens mooi ook.
(Voor andere geslaagde voorbeelden: zie http://www.whitehouse.gov/ – http://www.31three.com/ en http://www.typography.com/ )
Karl Gilis says
Ik vrees dat de waarheid eerder is dat designers altijd hopen dat er over dergelijke zaken gediscussieerd kan worden. Wel, zij zijn fout. Als onderzoek, eyetracking etc. resulteert dat het slechter leesbaar is dan is het slechter leesbaar. Punt. Einde discussie. Dat zijn feiten. Voor geleuter is er geen plaats in effectief design.
Een deel van het onderzoek van Phillips gaat trouwens over namen van dorpjes op een landkaart. Lijkt mij qua lengte en aandachtstrekker zeer vergelijkbaar met navigatie-items.
PS: De webbouwer waar je werkt doet zogezegd toch aan eyetracking? Meet dan maar eens de scanbaarheid en leessnelheid van de navigaie op A List Apart zoals ze is en een versie met normaal geschreven letters. Ik lees graag de resultaten.
Wolf says
Zoals altijd is er geen één waarheid. Je voorgestelde onderzoek gaat je gelijk geven over de snelheid, anderzijds blijven bezoekers langer hangen op een aantrekkelijke website. Het is een kwestie van de zaken uit te balanceren. Geen useit.com maar ook geen group94.com
Stijn says
Mijn ervaring (ik durf het woord onderzoek niet gebruiken) leerde me dat voor de navigatie hoofdletters niet de doorslaggevende factor is. Ben er zo goed als zeker van dat ‘JOBS’ veel beter scoort dan ‘Open positities’, terwijl verschil tussen ‘JOBS’ en ‘Jobs’ veel minder uitgesproken zal zijn.
Karl Gilis says
@ Wolf
Maar wat maakt een website ‘aantrekkelijk’?
Dat is een samengaan van duizenden dingetjes, waarbij inhoud en de ‘waarde’ van die content de belangrijkste rol spelen.
En bij sommige sites waar het louter om efficiëntie gaat, kan je toch stellen dat elke geschonden regel inzake bruikbaarheid-leesbaarheid-toegankelijk er eentje te veel. Bij andere sites zal het evenwicht usability-esthetiek al eens toelaten dat een regeltje geschonden wordt – en toegedekt met de mantel der liefde. In dat geval (in de andere ook trouwens) raden we wel aan te testen (en dat staat voor ons niet gelijk met het timen per milliseconde, wij timen trouwens zelden).
Geef toe: zo’n liefdevolle reactie had je niet meer verwacht hé? Maar we moeten streng zijn in onze uitspraken. Als ‘wij’ zeggen “heel soms kan het geen kwaad” onthouden ‘jullie’ enkel “het kan geen kwaad”.
Kijk. Nu heb ik het dus waarschijnlijk om zeep geholpen… Ik herhaal dus nog even: kapitaalschift is des DUIVELS!
@ Stijn
Inderdaad, op veel sites is het aanpassen van de terminologie belangrijker. Maar eens dat achter de rug is, zal het verschil wel degelijk komen van dergelijke -op het eerste zicht misschien pietluttige- aanpassingen.
Wolf says
Korte tijd geleden kwam er een accessibility audit van onze website binnen en toen waren sommige pietluttigheden er teveel aan voor mij, maar de auditor maakte wel het goede punt dat als je al die pietluttigheden optelt je wel effectief een website overhoudt die toegankelijker is.
Zo ook voor ontwerp en usability: a game of inches ( http://www.joelonsoftware.c… )
IK GA ER SOWIESO MEE AKKOORD DAT IN BROODTEKST DIT ECHT GEEN GOED IDEE IS.
Karl Gilis says
Net zo met usability. Duizenden dingetjes die je bij elkaar moet optellen en die uiteindelijk mogelijk bezoekers doen afhaken. En dat wil je niet. Dus moeten die duizenden dingetjes goed zitten. Beestig moeilijk.
Trouwens, er zal altijd een spanningsveld blijven tussen ontwerpers, programmeurs en usability/accessibility. En zo hoort het ook. Samen maken we het beter. Alleen gaat niet.
Patrick Vanhoucke says
Wat mij betreft: geen discussie over het standpunt dat kapitalen not-done zijn. Wat ik wel vreemd vind: als onderzoek en gebruikerservaringen inderdaad aantonen dat kapitalen moeilijk lees- en scanbaar zijn – onderzoek wat ik dus niet in twijfel trek – waarom zijn er dan nog altijd designers die toch voorstellen om kapitalen te gebruiken? Die designers moeten dan toch uit eigen ervaring ook al hebben vastgesteld dat teksten die uitsluitend uit kapitalen bestaan moeilijk leesbaar zijn? Of ontwerpen zij met hun ogen dicht?
Edwin says
Tekst in KAPITALEN is moeilijker te lezen. En daar is inderdaad onderzoek naar gedaan. Bijvoorbeeld Tullis heeft reeds in 1988 aangetoond dat mensen ‘gewone’ tekst 13% sneller lezen, dan tekst enkel in kapitalen. Gewone tekst dat is: hoofdletters bij het begin van een zin en bij namen of afkortingen (zoals UNO) ed., de rest van de tekst heeft geen kapitalen.
NOOIT kapitalen gebruiken is ook fout. Kapitalen mogen bijvoorbeeld best wel gebruikt worden voor zaken die er moeten uitspringen zoals labels en titels. Dezelfde studie van Tullis heeft aangetoond dat mensen eveneens 13% sneller een item terugvinden wanneer er voor deze items enkel kapitalen zijn gebruikt en voor de rest ‘gewone’ tekst.
Ene Williams heeft in 1988 ook aangetoond dat kapitalen beter zouden zijn voor menu items, maar er is onvoldoende bewijskracht voor. Zijn context schepping en condities waren niet erg duidelijk.
Samenvatting: het leescomfort verbetert wanneer men geen kapitalen gebruikt (tenzij voor het begin van een zin, een naam, ed.), het zoekcomfort is beter af met kapitalen. Maw. geen kapitalen voor broodtekst, maar gebruik ze juist WEL om zaken te laten opvallen zoals bij titels.
Bron: Principles and Guidelines in Software User Interface Design – Deborah J. Mayhew (1992 !).
Vanuit een cognitief psychologisch standpunt is dat eigenlijk allemaal niet meer dan normaal:
• Relevante visuele signalen ondersteunen het selectieve aandacht systeem.
• Ongebruikelijke signalen (kapitalen bijvoorbeeld) krijgen onvrijwillig de aandacht.
• Wanneer de gelijkenis tussen het doel en de distractoren toeneemt, dan wordt het vinden van het doel ook moeilijker.
@Michel,
Ja er zijn zeker nog zaken:
• De algemene (hoeveel info is er op het scherm) en lokale densiteit (hoe deze info is gebundeld) van de tekst
• De groepering (het aantal en de grootte van de groepen tekst)
• Lay-out complexiteit (aantal items, item liniering (en dus voorspelbaarheid waar het volgende karakter of woord staat))
• Witgebruik, lettertype, spatiering tussen individuele letters en zinnen.
• Kleurgebruik en vooral het juiste kleurgebruik in de juiste context.
Karl Gilis says
@Edwin
De vraag is of er geen betere manieren zijn dan kapitalen om titels te laten opvallen. Eens iets grotere tekengrootte, een andere kleur en goed gebruik van witruimte bijvoorbeeld.
Voor de menu of navigatie is het helemaal onzinnig. Als die het al moeten hebben van kapitalen, zou ik een andere designer in huis halen…
Bovendien wil je niet dat de aandacht voortdurend naar die zaken getrokken wordt, en dat lijken de door u aangehaalde onderzoeken net aan te tonen. Je wil toch niet dat de bezoeker afgeleid wordt door de navigatie of tussentitels? Ze moeten opvallen, maar tegelijk supergoed leesbaar zijn én niet de aandacht wegnemen van de andere onderdelen. Daarvoor is kapitaalschrift dus ongeschikt, vooral omwille van de mindere leesbaarheid. Wat heb je aan een titel die opvalt, maar die veel minder vlot gelezen wordt?
Amedee Van Gasse says
Zou je die uitleg aub ook eens willen geven aan iedere “reageerder” van ieder webforum? Of hoort dat gewoon bij het lagere schoolniveau van de gemiddelde internetgebruiker?
Eigenlijk zouden ze dat soort mensen moeten verbieden van een computer te gebruiken.
Karl Gilis says
Blijkbaar is er in de jaren 60 in Engeland veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp in verband met de leesbaarheid van verkeersborden.
Tot dan stonden plaatsnamen er in hoofdletters op. Na onderzoek bleek dit veel de veel moeite te kosten om te lezen. Sindsdien staan plaatsnamen ‘normaal geschreven’ op verkeersborden.
De uitleg van de onderzoeker: “In kapitaalschrift hebben alle letters dezelfde hoogte en moeten we ze stuk per stuk lezen. In normaal schrift kunnen de hersenen door het verschil in hoogte van letters veel sneller aanvullen wat bewust gelezen wordt.”
Waarvoor kijken naar Top Gear al niet goed voor is.
An Janssens says
Een interessant artikel om hieromtrent te lezen vond ik: “It’s a Myth That All Capital Letters Are Inherently Harder to Read“.
Niet panikeren bij het lezen van die titel, er wordt wel degelijk gesteld dat drukletters (sinds wanneer zeggen we trouwens kapitaalschrift tegen drukletters?) moeilijker lezen zijn. Alleen is dat niet omdat de letters dan allemaal even hoog zijn (zoals je in Top Gear leert), maar omdat we er minder aan gewend zijn.
Karl Gilis says
Bedankt voor deze mooie aanvulling, An.
Bart Nelis says
Op de vraag waarom alles in kapitaalschrift : volgens mij een erfenis van de tijd dat dat de enige manier was om op een schrijfmachine iets te doen opvallen.
Die praktijk is via de DTP ook het web opgeraakt. Vaak een gevolg van een gebrek aan verbeelding bij de ‘designer’.
@amedee nou!
Karl Gilis says
Of gaat het nog verder terug? Het handschrift waarbij drukletters doorgaans net iets makkelijker leesbaar zijn dan gewone letters, waarbij er gigantische verschillen zijn in schrijfstijl?
Pickels says
Misschien een beetje laat maar ik dacht aan deze post toen ik overlaatst naar Top Gear aan het kijken was.
In die aflevering van topgear zat de mevrouw die de meeste verkeersborden in de UK had ontworpen. Ook zij vertelde dat ze geen hoofdletters voor tekst kon gebruiken omdat deze minder herkenbaar zijn. Net zoals de quote in de 3de comment hier zei ze dat dit is omdat je de vorm van een woord kent en deze vorm is veel minder verschillende bij hoofdletters.